Page 5 - Mardin Kent Hafızası - Sayfiye

din’de yerleşim ve sayfiyeler

Mardin’de yerleşim, tarihsel süreç içerisinde kalede ve kalenin güney
yamacına doğru aşağı inerek zaman içerisinde (bugünkü yeni yola yakın
olan) surlarla çevirili alanda oluşmuştur. Zamanla kalede yerleşim terk
edilmiş ve surlar da yıkılmıştır. Eski Mardin’de farklı büyüklüklere ve
niteliklerle sahip evlerde insanlar yaşarken, nüfusun artmasıyla oluşan konut
ihtiyacı için, bu güney yamaçtaki ev yapımları sıklaşmış, özellikle daha ucuz
ve kolay bir yapım tekniği olarak betonarme inşa olanaklarının
yaygınlaşmasıyla mevcut alanda taş olan evlerin üstüne ya da yanına beton
evler yapılmıştır. Bu yerleşim alanı giderek Mardin’in civarındaki köylerden
gelen göçlerle Nusaybin yoluna doğru olan (bugünkü cezaevi civarlarına
kadar) kısımlara ve özellikle 1980lerle birlikte yeni yolun alt kısımlarına
doğru genişlemiştir. Eski Mardin’deki yerleşim alanının 1979’da “SİT
Alanı” olarak ilan edilmesiyle yeni yapılaşma önemli ölçüde
sınırlandırılmıştır. Böylece konut ihtiyacının çözümü için önce İstasyon
semtinde (Kızıltepe’ye doğru, ağırlıkla resmi kurumların lojmanları), sonra
da 1990larla birlikte bugün “yeni şehir” olarak adlandırılan kısımda ise
apartmanlardan oluşan yeni bir kentleşme süreci başlamıştır. Bunun yanı sıra
Mardin şehir merkezine farklı uzaklıklarda köyler vardır ve bu köylerle şehir
merkezi arasında her zaman ticari ilişkiler olmuştur. Köylerden hayvansal
ürünler ve tarım ürünleri gelirken, köyden gelen insanlar da diğer bütün
ihtiyaçlarını Mardin’den karşılamışlardır.

Böyle bir kentsel ve kırsal bağlamın içerisinde, bir de yaz mevsiminde
kullanmak amaçlı sayfiyeler vardır. Gündelik dilde buralara “Mardin’in
bahçeleri” de deniliyormuş. Ayrıca bahçelerin isimleri varmış, “ayn” ile